Beşiktaş Barbaros Meydanı'nda Gezi Direnişi'nin 12. yıl dönümünde açılan "12 Barikat" sergisi, polis müdahalesiyle gündeme geldi. Sergide yer alan bazı eserler, polis tarafından "uygunsuz" bulunarak yasaklandı ve 17 eser inceleme altına alındı. Bu durum, sanat camiasında ve kamuoyunda büyük tepkilere yol açtı.

Sergiye Polis Müdahalesi ve Gerekçeleri

Polis, sergideki bazı eserleri, özellikle de LGBTİ+ temalı olanları "uygunsuz" olarak değerlendirdi. El konulan eserler arasında "Trans cinayetleri politiktir" yazılı bir görsel, gökkuşağı bayrağı ve Gezi Direnişi'ne ait çeşitli fotoğraflar bulunuyor. Bir sanatçının ifadesine göre, polis, "Türkiye’de LGBT birey olmayı yasal mı sanıyorsunuz? Yasak bu ülkede," şeklinde bir açıklama yaparak sansürün gerekçesini belirtmiş.

Olayın ardından sergi organizatörleri ve sanatçılar büyük bir şaşkınlık yaşadı. Sanatçılar, eserlerin sergilenme şekline de müdahale edildiğini belirterek, ilk başta eserleri plastik kelepçelerle barikata asmak istediklerini, ancak buna izin verilmediğini ifade ettiler. Müzakereler sonucunda eserlerin iplere asılmasına karar verilmiş, ancak eserler asılırken polis tarafından ablukaya alınmış ve indirilmeleri istenmiş.

"12 Barikat" Sergisinin Amacı ve Kapsamı

"12 Barikat" sergisi, Gezi Direnişi'nin 28 Mayıs 2013'te başlayan tarihini ve direnişin kolektif hafızada bıraktığı izleri sokak sanatıyla yeniden hatırlatmayı amaçlıyor. Sergi, fotoğraf, illüstrasyon, video ve belgesel gibi farklı disiplinlerden 30 sanatçının üretimlerini bir araya getiriyor. Mekân olarak seçilen Beşiktaş Barbaros Meydanı, hem eylemlerin gerçekleştiği kamusal alanlarla doğrudan bağ kuruyor hem de barikatların fiziksel ve simgesel anlamını sanatla yeniden yorumluyor.

Sergi sadece Gezi Direnişi'nin anılmasıyla sınırlı kalmıyor; Cumartesi Anneleri/İnsanları'nın adalet arayışlarını, feminist ve kuir hareketlerin mücadele sürekliliğini ve toplumdaki çok kimlikli dayanışma ağlarını da selamlıyor. Bu açıdan sergi, sanatın kolektif bir mücadele ve ifade alanı olarak dönüştürücü gücünü ortaya koymayı hedefliyor.

Sergi metninde, “Sansür girişimlerine, yasaklamalara ve hukuksuz müdahalelere karşı sanatın söz hakkını savunuyoruz,” deniliyor. "12 Barikat" sergisi, 30 Mayıs-5 Haziran tarihleri arasında Barbaros Meydanı’nda günün her saati ziyaretçilere açık olacak.

Sanat ve İfade Özgürlüğüne Darbe Mi?

Polis müdahalesi ve eserlere el konulması, sanat ve ifade özgürlüğüne yönelik bir darbe olarak değerlendiriliyor. Birçok kişi, bu tür müdahalelerin sanatın ve sanatçıların üzerindeki baskıyı artırdığını ve oto sansüre yol açabileceğini savunuyor. Sanatın, toplumsal sorunlara dikkat çekmek, farklı düşünceleri ifade etmek ve eleştirel bir bakış açısı sunmak gibi önemli işlevleri olduğu düşünüldüğünde, bu tür sansür girişimlerinin kabul edilemez olduğu belirtiliyor.

Bu olay, Türkiye'de sanatın ve ifade özgürlüğünün ne kadar güvence altında olduğu sorusunu yeniden gündeme getirdi. Sanatçılar ve sivil toplum kuruluşları, sansüre karşı mücadelelerini sürdüreceklerini ve sanatın özgürce ifade edilebilmesi için ellerinden geleni yapacaklarını vurguluyorlar.