İstanbul'da 23 Nisan'da Marmara Denizi Silivri açıklarında meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki deprem, kentsel dönüşümün ne kadar hayati olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Depremin ardından uzmanlar, İstanbul'da kentsel dönüşüm çalışmalarının hızlandırılması için 14 maddeden oluşan bir öneri paketi hazırladı. Bu öneriler, kat maliklerinden tebligat süreçlerine, mali desteklerden mülkiyet sorunlarının çözümüne kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Peki, bu 14 kritik adım neler ve İstanbul'u nasıl etkileyecek?

Kentsel Dönüşümde Hızlanma İçin 14 Önemli Öneri

Uzmanların hazırladığı 14 maddelik öneri paketi, kentsel dönüşüm sürecinin önündeki engelleri kaldırmayı ve süreci daha etkin hale getirmeyi amaçlıyor. İşte o kritik adımlar:

• Salt Çoğunluk Sorunu Çözülmeli: İstanbul'a özel olarak, kentsel dönüşüm projelerinde kat maliklerinin %50+1 çoğunluğunun yeterli olması sağlanmalı ve bu oran inşaat ruhsatı alınmasında da geçerli olmalı.
• Tebligat Süreci Kolaylaştırılmalı: Dönüşüm süreçlerinde tebligatlar yapıların kapılarına asılmalı, e-Devlet üzerinden bildirilmeli ve muhtarlıklarda ilan edilerek tebliğ süreci hızlandırılmalı.
• Mali Destekler Güvenceye Alınmalı: "Yarısı Bizden" kampanyası gibi mali desteklerin uygulanabilmesi için gerekli düzenlemeler yasal bir zemine oturtulmalı.
• Mülkiyet Sorunları Hızla Çözülmeli: Riskli yapıların yıkımından sonra arsa üzerinde ortaklığın giderilmesi için hızlıca dava açılması sağlanarak mülkiyet sorunları çözülmeli.

Dönüşüme Özel Mahkemeler Kurulmalı

Kentsel dönüşüm sürecinde yaşanan anlaşmazlıkların çözümü için de önemli adımlar atılması gerekiyor. Uzmanlar, bu konuda şu önerilerde bulunuyor:

• Arabuluculuk Sistemi ve İhtisas Mahkemeleri: Dönüşümde yaşanan anlaşmazlıkların hızlı çözülebilmesi için ara buluculuk sistemi devreye alınmalı ve sadece kentsel dönüşüm davalarına bakacak ihtisas mahkemeleri kurulmalı.
• Çelik Yapı Teşviki: Afet bölgelerinde, özellikle köy evlerinde çelik yapı kullanımının teşvik edilmesiyle afetlere karşı direnç artırılmalı.
• Altyapı ve Enerji Kısıtlaması: Riskli yapı tespiti yapılan binalara yeni altyapı ve enerji abonelikleri verilmesinin önüne geçilerek bu yapıların kullanım ömrü kısıtlanmalı.
• Kamu-Özel Ortaklığı: Kentsel dönüşüm projelerinde kamu-özel ortaklığı modelleri geliştirilerek finansman ve uygulama süreçlerinde etkinlik sağlanmalı.

Ayrıca, dava süreçlerinin hızlandırılması, sektörde tekelleşmenin önlenmesi, finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve vergi teşvikleri gibi konularda da önemli öneriler bulunuyor. Örneğin, dönüşüm projelerinin finansmanı için özel fon havuzları kurulması ve sosyal konut üretiminde kullanılacak malzemelere vergi muafiyeti sağlanması öneriliyor.

İstanbul'da sağlıksız yapı stokunu yenilemek için hayata geçirilen "Yarısı Bizden" kampanyasına 2027 yılına kadar ayrılan 611 milyar TL'lik kaynakla kentsel dönüşümde önemli bir mesafe alınması hedefleniyor. Ancak, bu hedefe ulaşmak için uzmanların önerdiği 14 kritik adımın hayata geçirilmesi ve sürecin tüm paydaşlar tarafından desteklenmesi büyük önem taşıyor.