Türkiye'ye 1 milyar dolarlık fabrika kurma sözü veren Çinli otomotiv devi BYD, henüz bir çivi bile çakmadı. Ancak, bu vaat karşılığında vergisiz ithalat hakkı kazanan BYD'nin, Çin'de ürettiği yedi bin otomobili dev bir gemiyle Türkiye'ye gönderdiği iddia edildi. Bu durum, iktidarın yatırım teşvik politikalarının sorgulanmasına neden oldu.
Türkiye'ye Yatırım Teşvikleri ve BYD
Türkiye'nin yatırım teşvik politikaları kapsamında, Çinli elektrikli araç üreticisi BYD, Avrupa Birliği'nin Çin'de üretilen elektrikli araçlara ek gümrük vergisi uygulaması sonrası AB pazarına erişim için Türkiye'de fabrika kurma kararı aldı. 1 milyar dolarlık yatırım sözü veren BYD için bürokratik işlemler hızla tamamlandı. Bu işlemlerin önemli bir kısmı, BYD'ye verilecek teşviklerle ilgiliydi. Otomotiv sektöründe teşvik denince akla ilk gelen, ülke içinde üretilmeyen modellerin gümrüksüz ithalatı oldu.
Uzmanlar, üretim başlamadan ithalat hakkı verilmesini eleştirirken, hükümet kararından geri adım atmadı. BYD'nin 25 Şubat'ta Çin'in Ningbo Limanı'ndan yola çıkan gemisi, yaklaşık 39 gün sonra Kocaeli'nin Derince ilçesindeki Safiport Limanı'na ulaştı. 7 bin araç kapasiteli gemi, Çanakkale Boğazı ve Osmangazi Köprüsü'nden geçişi sırasında görüntülendi. Gemi, 199,9 metre uzunluğa ve 38 metre genişliğe sahip.
BYD'nin Türkiye'deki Modelleri ve Pazar Büyümesi
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, 2025'in ilk çeyreğinde Türkiye binek otomobil pazarında en çok büyüyen marka BYD oldu. BYD, Mart ayında TANG modelini satışa sundu. Böylece şirketin Türkiye'de sunduğu model sayısı DOLPHIN, ATTO 3, SEAL U DM-i, SEAL U EV, HAN, SEAL AWD ve TANG ile 7'ye ulaştı. Şirket, Nisan ayının ikinci yarısında DOLPHIN'in yeni donanımı Comfort'ı, yılın üçüncü çeyreğinde ise SEALION 7'yi Türkiye'deki müşterileriyle buluşturarak ürün gamını genişletmeye devam edecek.
BYD Türkiye Genel Müdürü İsmail Ergun, "Türkiye pazarına girdiğimiz günden bu yana büyük bir ilgiyle karşılaşıyoruz. Müşterilerimizin beklentilerini karşılamak için ürün gamımızı sürekli genişletiyoruz. 2024 yılı sonuna kadar Türkiye pazarında önemli bir oyuncu olmayı hedefliyoruz." dedi.
Fabrika Ne Zaman Kurulacak?
Peki BYD'nin Türkiye'deki fabrikasında üretim ne zaman başlayacak? Bu konuda henüz resmi bir açıklama yapılmadı. Ancak, 7 bin araçlık ithalatın ardından fabrikanın geleceği belirsizliğini koruyor. Bu durum, Türkiye'nin yatırım teşvik politikalarının etkinliği ve yabancı yatırımcıların taahhütlerine uyup uymadığı konusunda soru işaretleri yaratıyor.
Sonuç olarak, BYD'nin Türkiye'ye fabrika kurma vaadiyle elde ettiği vergisiz ithalat hakkını kullanması, ancak henüz fabrika inşaatına başlamaması, kamuoyunda tepkilere yol açtı. Yatırım teşviklerinin amacı, ülke ekonomisine katkı sağlamak ve istihdam yaratmaktır. Bu nedenle, hükümetin bu tür durumları yakından takip etmesi ve gerekli önlemleri alması önemlidir. Aksi takdirde, teşvikler amacından sapabilir ve ülke ekonomisine zarar verebilir.
